(srpskohrvatski / italiano)
Tribunale di guerra
1) Izjava Socijalističke Radničke Partije povodom donošenja pravomoćne presude BiH šestorki / Dichiarazione del SRP in occasione della sentenza definitiva contro i sei accusati per crimini di guerra in Bosnia-Erzegovina
2) Rusija je danas u Savetu bezbednosti UN ocenila da je Haški tribunal \"diskreditovao celu ideju međunarodne pravde / Al Consiglio di Sicurezza delle Nazioni Unite la Russia denuncia che il Tribunale dell\' Aia \"ha completamente discreditato l\'idea della giustizia internazionale\"
3) INTERVJU: Nikola Šainović
=== 1 ===
DICHIARAZIONE DEL PARTITO SOCIALISTA DEI LAVORATORI DI CROAZIA IN OCCASIONE DELLA SENTENZA DEFINITIVA CONTRO I SEI ACCUSATI PER CRIMINI DI GUERRA IN BOSNIA ED ERZEGOVINA
Non c\'è dubbio che il Tribunale internazionale per i crimini commessi sul territorio dell\'ex Jugoslavia durante il suo lavoro ha emesso anche decisioni condizionate politicamente. Non c\'è dubbio che questo Tribunale ha esercitato la giustizia, in relazione alle tre parti in causa nei crimini commessi, con il criterio dei \"due pesi e due misure\". È evidente che il Tribunale ha emesso alcune sentenze favorevoli alla parte croata ed è indiscutibile che molti dei crimini commessi non sono stati processati, il che significa che dopo le sentenze dei processi, durati per quasi un quarto di secolo, le vittime non sono state formalmente risarcite né puniti gli artefici.
In casi come questi non ci sono e non possono esserci parti soddisfatte e le loro lamentele sono naturali e comprensibili, ma l\'esplosione di rabbia dei media e delle istituzioni della Croazia, iniziata il 29 novembre, dopo la lettura della condanna dei 6 croati bosniaco-erzegovesi incriminati, mentre uno di loro si è tolto la vita pubblicamente e teatralmente, esula da ogni comportamento normale e civile.
Non abbiamo il diritto né la competenza per mettere in discussione le decisioni del Tribunale ed ancora meno per replicare come sta facendo la presidente croata, ma abbiamo il diritto ed il dovere di indicare e condannare gli aspetti risultanti, e questa unità quasi plebiscitaria della politica croata, fino ai più alti incarichi di governo, che vorrebbe amnistiare i sei condannati per crimini di guerra e celebrare loro e le loro azioni. Contemporaneamente, la stessa retorica è utilizzata da quasi tutti i media croati, con poche eccezioni.
Tale clima ad altro non serve che ad aizzare la pubblica opinione in una atmosfera di linciaggio, con esplicite minacce alla vita di quelli che vogliono esaminare tutto l\'insieme in modo critico – al che il Governo è rimasto indifferente e sordo.
Non vogliamo occuparci dei casi singolarmente, ma ci interessa il merito delle cose, e questo è che il Tribunale \"un attimo prima\" della sua fine ha confermato quello che sapevamo e sapevano sin dall\'inizio quelli aperti al dialogo – cioè che gli stessi vertici di governo di allora, con a capo il partito HDZ [fondato da Tudjman, ndt], dettero inizio e furono profondamente coinvolti nei fatti che si svolgevano in Bosnia ed Erzegovina, e che questa politica dura tuttora. La reazione collerica del governo croato, dei media e della pubblica opinione sulla questione che riguarda il vicino Stato non giova alla reputazione della Croazia, viceversa evidenzia il suo autismo politico.
DICHIARAZIONE DEL PARTITO SOCIALISTA DEI LAVORATORI DI CROAZIA IN OCCASIONE DELLA SENTENZA DEFINITIVA CONTRO I SEI ACCUSATI PER CRIMINI DI GUERRA IN BOSNIA ED ERZEGOVINA
Non c\'è dubbio che il Tribunale internazionale per i crimini commessi sul territorio dell\'ex Jugoslavia durante il suo lavoro ha emesso anche decisioni condizionate politicamente. Non c\'è dubbio che questo Tribunale ha esercitato la giustizia, in relazione alle tre parti in causa nei crimini commessi, con il criterio dei \"due pesi e due misure\". È evidente che il Tribunale ha emesso alcune sentenze favorevoli alla parte croata ed è indiscutibile che molti dei crimini commessi non sono stati processati, il che significa che dopo le sentenze dei processi, durati per quasi un quarto di secolo, le vittime non sono state formalmente risarcite né puniti gli artefici.
In casi come questi non ci sono e non possono esserci parti soddisfatte e le loro lamentele sono naturali e comprensibili, ma l\'esplosione di rabbia dei media e delle istituzioni della Croazia, iniziata il 29 novembre, dopo la lettura della condanna dei 6 croati bosniaco-erzegovesi incriminati, mentre uno di loro si è tolto la vita pubblicamente e teatralmente, esula da ogni comportamento normale e civile.
Non abbiamo il diritto né la competenza per mettere in discussione le decisioni del Tribunale ed ancora meno per replicare come sta facendo la presidente croata, ma abbiamo il diritto ed il dovere di indicare e condannare gli aspetti risultanti, e questa unità quasi plebiscitaria della politica croata, fino ai più alti incarichi di governo, che vorrebbe amnistiare i sei condannati per crimini di guerra e celebrare loro e le loro azioni. Contemporaneamente, la stessa retorica è utilizzata da quasi tutti i media croati, con poche eccezioni.
Tale clima ad altro non serve che ad aizzare la pubblica opinione in una atmosfera di linciaggio, con esplicite minacce alla vita di quelli che vogliono esaminare tutto l\'insieme in modo critico – al che il Governo è rimasto indifferente e sordo.
Non vogliamo occuparci dei casi singolarmente, ma ci interessa il merito delle cose, e questo è che il Tribunale \"un attimo prima\" della sua fine ha confermato quello che sapevamo e sapevano sin dall\'inizio quelli aperti al dialogo – cioè che gli stessi vertici di governo di allora, con a capo il partito HDZ [fondato da Tudjman, ndt], dettero inizio e furono profondamente coinvolti nei fatti che si svolgevano in Bosnia ed Erzegovina, e che questa politica dura tuttora. La reazione collerica del governo croato, dei media e della pubblica opinione sulla questione che riguarda il vicino Stato non giova alla reputazione della Croazia, viceversa evidenzia il suo autismo politico.
Questo, assieme tante altre cose ben note, rafforza la conclusione per cui nelle guerre civili ci sono tante verità quante sono le parti in causa.
A Zagabria, 2 dicembre 2017
La Presidenza del SRP di Croazia
IZJAVA SOCIJALISTIČKE RADNIČKE PARTIJE POVODOM DONOŠENJA PRAVOMOĆNE PRESUDE BiH ŠESTORKI
Nije sporno da je Međunarodni sud za zločine počinjene na području bivše Jugoslavije tokom svog rada donosio i politički uvjetovane odluke. Nije sporno da je taj sud primjenjivao i nejednakomjerne kriterije u odnosu na učesnike triju strana u počinjenim zločinima. Nije sporno da je taj sud donio i neke vrlo povoljne odluke za hrvatsku kvotu u postupku, a najmanje je sporno da je ogromna količina počinjenih zločina ostala neprocesuirana, što znači da žrtve nisu formalno obeštećene, a počinioci kažnjeni, nakon suđenja koja su trajala skoro četvrt stoljeća.
U slučajevima poput ovoga, nema niti može biti zadovoljnih strana i njihovo lamentiranje je prirodno i razumljivo, ali erupcija bijesa koja je 29. novembra krenula u hrvatskim medijima i institucijama, nakon što je tokom čitanja presuda zadnjoj grupi haških optuženika, šestorici bosansko-hercegovačkih Hrvata, u javnom nastupu na teatralan način jedan od pravomoćno osuđenih sam sebi oduzeo život, izvan je uzanci normalnog i civiliziranog ponašanja.
Nemamo pravo ni kompetencije da propitujemo odluku suda, a još manje da sudu dociramo kao što to čini hrvatska predsjednica, ali imamo pravo i dužnost da ukažemo i osudimo nastale pojave, a to je skoro pa plebiscitarno jedinstvo hrvatske politike i najviših vlasti u pokušaju amnestiranja „šestorke“ pravomoćno osuđene za ratne zločine i uzdizanje njih i njihovih djela. Istovremeno, s istom retorikom krenuli su i gotovo svi mediji u Hrvatskoj, uz nekolicinu izuzetaka.
Takva klima bila je samo podsticaj naelektriziranoj ulici da pokrene atmosferu linča s eksplicitnim prijetnjama prema životu onih koji su imali potrebu da kritički sagledaju ukupnost stvari – na što je vlast ostala indiferentna i gluha.
Mi se ne želimo baviti pojedinim slučajevima, već nam je bitan meritum stvari, a to je da je sud u svojoj završnici, „tik pred ciljem“, potvrdio ono što smo znali od početka, ali i drugi slobodnomisleći pojedinci – da je sam tadašnji vrh hrvatske države, s HDZ-om na čelu, inicirao i bio duboko involviran u procese koji su se odvijali u Bosni i Hercegovini i ta politika traje i danas. Kolerično reagiranje hrvatskih vlasti, medija i ulice, koje se odnosi na predmet iz susjedne države, neće doprinijeti ugledu Hrvatske, nego naprotiv – podcrtava njen politički autizam.
To, uz sva ostala saznanja, potkrepljuje stav da u građanskim ratovima ima onoliko istina koliko je strana u njima.
U Zagrebu, 2. XII. 2017.
Predsjedništvo Socijalističke radničke partije Hrvatske
U slučajevima poput ovoga, nema niti može biti zadovoljnih strana i njihovo lamentiranje je prirodno i razumljivo, ali erupcija bijesa koja je 29. novembra krenula u hrvatskim medijima i institucijama, nakon što je tokom čitanja presuda zadnjoj grupi haških optuženika, šestorici bosansko-hercegovačkih Hrvata, u javnom nastupu na teatralan način jedan od pravomoćno osuđenih sam sebi oduzeo život, izvan je uzanci normalnog i civiliziranog ponašanja.
Nemamo pravo ni kompetencije da propitujemo odluku suda, a još manje da sudu dociramo kao što to čini hrvatska predsjednica, ali imamo pravo i dužnost da ukažemo i osudimo nastale pojave, a to je skoro pa plebiscitarno jedinstvo hrvatske politike i najviših vlasti u pokušaju amnestiranja „šestorke“ pravomoćno osuđene za ratne zločine i uzdizanje njih i njihovih djela. Istovremeno, s istom retorikom krenuli su i gotovo svi mediji u Hrvatskoj, uz nekolicinu izuzetaka.
Takva klima bila je samo podsticaj naelektriziranoj ulici da pokrene atmosferu linča s eksplicitnim prijetnjama prema životu onih koji su imali potrebu da kritički sagledaju ukupnost stvari – na što je vlast ostala indiferentna i gluha.
Mi se ne želimo baviti pojedinim slučajevima, već nam je bitan meritum stvari, a to je da je sud u svojoj završnici, „tik pred ciljem“, potvrdio ono što smo znali od početka, ali i drugi slobodnomisleći pojedinci – da je sam tadašnji vrh hrvatske države, s HDZ-om na čelu, inicirao i bio duboko involviran u procese koji su se odvijali u Bosni i Hercegovini i ta politika traje i danas. Kolerično reagiranje hrvatskih vlasti, medija i ulice, koje se odnosi na predmet iz susjedne države, neće doprinijeti ugledu Hrvatske, nego naprotiv – podcrtava njen politički autizam.
To, uz sva ostala saznanja, potkrepljuje stav da u građanskim ratovima ima onoliko istina koliko je strana u njima.
U Zagrebu, 2. XII. 2017.
Predsjedništvo Socijalističke radničke partije Hrvatske
=== 2 ===
Russia: Chi sono i colpevoli dei feroci crimini commessi contro i serbi
Al Consiglio di Sicurezza delle Nazioni Unite la Russia denuncia che il Tribunale dell\' Aia \"ha completamente discreditato l\'idea della giustizia internazionale\"
Al Consiglio di Sicurezza delle Nazioni Unite la Russia denuncia che il Tribunale dell\' Aia \"ha completamente discreditato l\'idea della giustizia internazionale\"
Rusija: Ko je kriv za varvarske zločine nad Srbima
Autor: MONDO/Agencije
Rusija je danas u Savetu bezbednosti UN ocenila da je Haški tribunal \"diskreditovao celu ideju međunarodne pravde\".
06.12.2017.
Rusija je danas u Savetu bezbednosti UN ocenila da je Haški tribunal \"diskreditovao celu ideju međunarodne pravde\".
06.12.2017.
Na sednici o poslednjem izveštaju o radu Tribunala, ruski ambasador rekao je da je taj sud primenjivao \"dvostruke aršine\" u svom radu jer niko nije osuđen za \"varvarske\" zločine nad Srbima.
Rusija je ocenila da je Tribunal \"potkopao napore\" da se u bivšoj Jugoslaviji \"uspostavi mir postizanjem pravde\" time što su njegove presude izazivale nove sporove među državama i narodima u regionu.
\"Tribunal će ostati zabeležen u istoriji kao sud koji je Vojislava Šešelja držao 11 godina u pritvoru\", kazao je zastupnik Rusije.
Prema njegovim rečima, Tribunal nije optuženima pružao primerenu zdravstvenu negu, sve vreme tvrdeći suprotno.
Ruski ambasador rekao je da je bivši predsednik Srbije Slobodan Milošević 2006. umro u pritvoru, pošto je sud odbio da ga pusti na lečenje u Rusiju.
\"Ljudi nisu mogli biti lečeni u Rusiji, uprkos našim garancijama\", rekao je ruski predstavnik, aludirajući i na generala Ratka Mladića, koga Tribunal, takođe, nije pustio na lečenje u Rusiju.
Rusija je podvukla i da samoubistvo Slobodana Praljka u sudnici Haškog tribunala prošle srede, dovodi u pitanje bezbednosne procedure u tom sudu.
=== 3 ===
INTERVJU NEDELJE
HAG MI NUDIO PROMENU IDENTITETA AKO OPTUŽIM MILOŠEVIĆA: Šokantna ispovest Nikole Šainovića!
Razgovarao Boban Karović
POLITIKA 10.12.2017.
Ponudili su da svedočim protiv Miloševića i da onda „nestanem“, da se moja porodica i ja sklonimo u neku zemlju po izboru, da dobijem novi identitet... Očekivali su da ću to da prihvatim, a ja to nisam ni uzimao u razmatranje. Milošević zaslužuje spomenik u Beogradu. On je veliki državnik iz teškog vremena, ogromna je njegova uloga u odbrani interesa srpskog naroda
Nikola Šainović, bivši premijer Srbije i potpredsednik vlade Jugoslavije, iz Haga se vratio pre dve godine i taj dan, kako kaže u intervjuu za Kurir, slavi kao novi rođendan.
Ovih dana je izabran za člana najvišeg rukovodstva SPS, ali ističe da ne vidi sebe u parlamentu i Vladi, već da će se angažovati u rešavanju sudbine RTB „Bor“. Uz to, nastaviće da mladima govori o onome što je naša država prošla burnih devedesetih.
- Mi, učesnici svega toga, dužni smo da mladim generacijama kažemo celu težinu drame kroz koju smo prošli. Naravno, uvek uz vođenje računa o žrtvama, istorijskim elementima i o neizazivanju novih konflikata. Ključno je da govorimo istinu i da idemo ka pomirenju - kaže Šainović. On za Kurir otkriva i kako su izgledali njegovi haški susreti sa Slobodanom Miloševićem, kakvu ponudu je dobio od Haga, ali se priseća i kako su devedesetih izgledali susreti s američkom državnom sekretarkom Madlen Olbrajt.
Nikola Šainović, bivši premijer Srbije i potpredsednik vlade Jugoslavije, iz Haga se vratio pre dve godine i taj dan, kako kaže u intervjuu za Kurir, slavi kao novi rođendan.
Ovih dana je izabran za člana najvišeg rukovodstva SPS, ali ističe da ne vidi sebe u parlamentu i Vladi, već da će se angažovati u rešavanju sudbine RTB „Bor“. Uz to, nastaviće da mladima govori o onome što je naša država prošla burnih devedesetih.
- Mi, učesnici svega toga, dužni smo da mladim generacijama kažemo celu težinu drame kroz koju smo prošli. Naravno, uvek uz vođenje računa o žrtvama, istorijskim elementima i o neizazivanju novih konflikata. Ključno je da govorimo istinu i da idemo ka pomirenju - kaže Šainović. On za Kurir otkriva i kako su izgledali njegovi haški susreti sa Slobodanom Miloševićem, kakvu ponudu je dobio od Haga, ali se priseća i kako su devedesetih izgledali susreti s američkom državnom sekretarkom Madlen Olbrajt.
Na čiji predlog ste izabrani u vrh SPS?
- Ivica Dačić je predložio Glavnom odboru, koji je to jednoglasno prihvatio. Meni je drago, jer je to poštovanje od onih koji su meni najdraži - moji drugovi. To je pažnja prema jednom dugogodišnjem radu i naporu.
Neki su se pobunili i kritikovali vaše ponovno političko angažovanje nakon povratka iz Haga?
- Hag je međunarodni sud. Sa svim svojim manama. On me je optužio, ja sam pred sud izašao. Branio sam se koliko god sam znao i umeo. Sud je odlučio svoje, nigde mi nije zabranjeno ljudsko pravo na resocijalizaciju, koja podrazumeva i političko delovanje. Niko nema selektivno pravo da zatvara usta bilo kome.
- Ivica Dačić je predložio Glavnom odboru, koji je to jednoglasno prihvatio. Meni je drago, jer je to poštovanje od onih koji su meni najdraži - moji drugovi. To je pažnja prema jednom dugogodišnjem radu i naporu.
Neki su se pobunili i kritikovali vaše ponovno političko angažovanje nakon povratka iz Haga?
- Hag je međunarodni sud. Sa svim svojim manama. On me je optužio, ja sam pred sud izašao. Branio sam se koliko god sam znao i umeo. Sud je odlučio svoje, nigde mi nije zabranjeno ljudsko pravo na resocijalizaciju, koja podrazumeva i političko delovanje. Niko nema selektivno pravo da zatvara usta bilo kome.
Da li Dačić sluša savete stare garde socijalista?
- Dačić je vrlo dostupan za razgovor. Posebno cenim njegov napor da sačuva partiju u vremenu kad je sve bilo predodređeno i organizovano da partija nestane. To ne sme da se zaboravi. Pozivam svoju generaciju članova SPS da pomognu borbi stranke u jačanju međunarodnog položaja Srbije, koji se postiže, pre svega, jačanjem unutrašnje stabilnosti i delovanjem prema svetu na bazi naših starih dubokih ubeđenja.
Jeste li se privikli na slobodu nakon povratka iz Haga?
- Sad već mogu da kažem da jesam. Obeležio sam drugi rođendan, taj povratak računam kao rođendan. Nije nimalo bilo jednostavno 12 godina živeti u izolaciji, i to pod strahovitim optužbama i pritiscima. Ljudi me obično pitaju kakav je zatvor. Zatvor je u Hagu manji problem. Problem je sud. U zatvoru znate neka pravila, dok ih na sudu ne znate. Ja sam to obeležio sa tri N - neizvesnost, nesigurnost i nemoć. To je strahoviti psihološki pritisak koji ne može da ne ostavi trag. Ali, evo, sloboda je lek, kao i porodica i drugovi. Takođe, polako se vraćam i u svoju profesionalnu sferu, nikada se nisam odvojio od rudarstva, metalurgije i energetike... Pokušavam da malo pomognem u rešavanju sudbine RTB „Bor“.
Koliko vam je bilo teško po povratku iz zatvora?
- Ilustrovaću vam - vežbao sam da sam prođem pešice preko Terazija. Godinu dana mi je trebalo da neke za ljude obične stvari i meni postanu obične.
- Dačić je vrlo dostupan za razgovor. Posebno cenim njegov napor da sačuva partiju u vremenu kad je sve bilo predodređeno i organizovano da partija nestane. To ne sme da se zaboravi. Pozivam svoju generaciju članova SPS da pomognu borbi stranke u jačanju međunarodnog položaja Srbije, koji se postiže, pre svega, jačanjem unutrašnje stabilnosti i delovanjem prema svetu na bazi naših starih dubokih ubeđenja.
Jeste li se privikli na slobodu nakon povratka iz Haga?
- Sad već mogu da kažem da jesam. Obeležio sam drugi rođendan, taj povratak računam kao rođendan. Nije nimalo bilo jednostavno 12 godina živeti u izolaciji, i to pod strahovitim optužbama i pritiscima. Ljudi me obično pitaju kakav je zatvor. Zatvor je u Hagu manji problem. Problem je sud. U zatvoru znate neka pravila, dok ih na sudu ne znate. Ja sam to obeležio sa tri N - neizvesnost, nesigurnost i nemoć. To je strahoviti psihološki pritisak koji ne može da ne ostavi trag. Ali, evo, sloboda je lek, kao i porodica i drugovi. Takođe, polako se vraćam i u svoju profesionalnu sferu, nikada se nisam odvojio od rudarstva, metalurgije i energetike... Pokušavam da malo pomognem u rešavanju sudbine RTB „Bor“.
Koliko vam je bilo teško po povratku iz zatvora?
- Ilustrovaću vam - vežbao sam da sam prođem pešice preko Terazija. Godinu dana mi je trebalo da neke za ljude obične stvari i meni postanu obične.
Haški tribunal je završio s radom ovog meseca. Kako biste oceniti njegov rad?
- Ogromna ratna drama na prostoru bivše Jugoslavije donela je ogromne nepravde i ogromnu glad za pravdom. Haški tribunal je na to trebalo da odgovori. Imao je istorijsku šansu za to, ali mislim da je nije na pravi način iskoristio. Umesto da odabere poznati pravni mehanizam, on je izmislio svoj, koji ga je odveo u selektivnu pravdu i kod tuženja i kod suđenja, i kod primene od slučaja do slučaja... A selektivna pravda odmah asocira na nepravdu. On nije doneo efikasnu pravdu. Bilo bi najbolje da je Hag sve žrtve na prostoru Jugoslavije tretirao kao jednu oštećenu stranu, a sve odgovorne stavio na jednu optuženičku klupu i sudio im ravnopravno.
Hrvatski general Slobodan Praljak se, pred kamerama i sudijama, ubio nakon osuđujuće presude. Kako vidite taj čin?
- On mi je bio sused u Hagu. Znam ga godinama, to je čovek duboko posvećen svojim ubeđenjima. Bio sam tamo kada mu je izrečena prvostepena presuda, on je bio duboko nezadovoljan, nije mogao da se pomiri s tim da je zločinac... Bilo mi je predvidivo da će napraviti jedan dramatičan gest protivljenja ako mu se potvrdi presuda, ali nisam očekivao ovako nešto. Pitaju se kako je uneo otrov... Pustite tehnička pitanja. Kako je mogao to da odluči? Kad takav čovek donese takvu odluku, on će je i izvršiti. To je treće samoubistvo u Hagu, to sud nosi kao deo svog nasleđa.
O čemu ste razgovarali s njim?
- Haški način komunikacije podrazumeva da prvo ustanovite pitanja o kojima ne možete da razgovarate jer se ne slažete potpuno. Kad to ustanovite, onda možete o svemu. Razgovarali smo o istoriji, tehničkim pitanjima, porodičnim problemima...
Vi ste jedan od retkih koji za sebe govori da nije baš nevin robijao?
- Kad je čovek na odgovornom položaju, odgovoran je i za dobro i za zlo. Desila su se ogromna stradanja, velike žrtve na svim stranama i, nažalost, neki naši ljudi su počinili zločine. Nekima je suđeno, nekima neće biti suđeno. Svestan sam da neko to mora da plati. Palo je na mene i ja nosim taj deo tereta. Nije sve bilo onako kako me je osudio sud, ali nije da nisu mogli da me osude.
- Ogromna ratna drama na prostoru bivše Jugoslavije donela je ogromne nepravde i ogromnu glad za pravdom. Haški tribunal je na to trebalo da odgovori. Imao je istorijsku šansu za to, ali mislim da je nije na pravi način iskoristio. Umesto da odabere poznati pravni mehanizam, on je izmislio svoj, koji ga je odveo u selektivnu pravdu i kod tuženja i kod suđenja, i kod primene od slučaja do slučaja... A selektivna pravda odmah asocira na nepravdu. On nije doneo efikasnu pravdu. Bilo bi najbolje da je Hag sve žrtve na prostoru Jugoslavije tretirao kao jednu oštećenu stranu, a sve odgovorne stavio na jednu optuženičku klupu i sudio im ravnopravno.
Hrvatski general Slobodan Praljak se, pred kamerama i sudijama, ubio nakon osuđujuće presude. Kako vidite taj čin?
- On mi je bio sused u Hagu. Znam ga godinama, to je čovek duboko posvećen svojim ubeđenjima. Bio sam tamo kada mu je izrečena prvostepena presuda, on je bio duboko nezadovoljan, nije mogao da se pomiri s tim da je zločinac... Bilo mi je predvidivo da će napraviti jedan dramatičan gest protivljenja ako mu se potvrdi presuda, ali nisam očekivao ovako nešto. Pitaju se kako je uneo otrov... Pustite tehnička pitanja. Kako je mogao to da odluči? Kad takav čovek donese takvu odluku, on će je i izvršiti. To je treće samoubistvo u Hagu, to sud nosi kao deo svog nasleđa.
O čemu ste razgovarali s njim?
- Haški način komunikacije podrazumeva da prvo ustanovite pitanja o kojima ne možete da razgovarate jer se ne slažete potpuno. Kad to ustanovite, onda možete o svemu. Razgovarali smo o istoriji, tehničkim pitanjima, porodičnim problemima...
Vi ste jedan od retkih koji za sebe govori da nije baš nevin robijao?
- Kad je čovek na odgovornom položaju, odgovoran je i za dobro i za zlo. Desila su se ogromna stradanja, velike žrtve na svim stranama i, nažalost, neki naši ljudi su počinili zločine. Nekima je suđeno, nekima neće biti suđeno. Svestan sam da neko to mora da plati. Palo je na mene i ja nosim taj deo tereta. Nije sve bilo onako kako me je osudio sud, ali nije da nisu mogli da me osude.
Šta vam je nudio haški tužilac?
- Ponudili su mi da svedočim protiv Slobodana Miloševića i da onda „nestanem“, da se moja porodica i ja sklonimo u neku zemlju po izboru, da dobijem novi identitet... Očekivali su da ću to da prihvatim, a ja to nisam ni uzimao u razmatranje. Smatrao sam da nemam pravo da se sklonim. A pretnja, ako ne prihvatim, bila je - doživotna robija. Međutim, mislio sam da je ta alternativa gora doživotna robija.
Kako su izgledali vaši haški susreti i razgovori s Miloševićem?
- Mi smo bili dugo bliski i ranije, znali smo se još dok je on radio u banci. On me je u Hagu stavio na spisak svojih svedoka, a pošto se sam branio, to smo koristili da se srećemo češće, radi konsultacija. Bio je potpuno posvećen odbrani i svom nastupu u sudnici. Osim o tome, razgovarali smo i o zdravlju, porodici... Poslednji put smo se videli prilikom mog puštanja na privremenu slobodu, kad mi je rekao da me u to vreme neće pozivati za svedoka. Kazao je: „Videćemo se posle.“ Nažalost, on je umro u međuvremenu..
S vremena na vreme se aktuelizuje pitanje njegove smrti u Hagu... Je li on ubijen, kako to neki tvrde?
- Objavljena je knjiga dr Vukašina Andrića, koji je bio njegov lekar, i sada je poznat ceo Miloševićev zdravstveni dosije. Tu ima veoma dramatičnih upozorenja da je Miloševićevo zdravlje bilo ugroženo neadekvatnim lečenjem. Sud ga je pritiskao da se odrekne da se sam brani i taj pritisak se odrazio i na odlaganje njegovog lečenja, što nije smelo da se desi.
Oštra je polemika i o predlogu za podizanje spomenika Miloševiću u Beogradu.
- Da li će se podići spomenik je uvek političko pitanje, a ja lično mislim da on to zaslužuje. Milošević je veliki državnik iz teškog vremena, ostavio je trag u istoriji koji različiti ljudi vide na različite načine, ogromna je njegova državnička uloga u odbrani interesa srpskog naroda...
Presuda Ratku Mladiću, odnosno fusnota iz tog dokumenta, pokazala je da Milošević nije bio član udruženog zločinačkog poduhvata u BiH. Kako to vidite?
- Ta fusnota prvo razbija krajnje pojednostavljeno tumačenje da se cela jugoslovenska drama objašnjava Miloševićem. Zatim, ta fusnota pokazuje da je borba i potreba za državnošću i slobodom srpskog naroda u Bosni autentično njihova. Drama i zločini koji su se tu desili su odvojeni od onoga što je bila uloga Srbije. A uloga Srbije je bila samo da im pomogne u borbi za slobodu.
Hrvatski predsednik Franjo Tuđman, međutim, jeste bio kreator zločinačkog poduhvata u Bosni?
- Tuđman je imao jedan jedinstveni poduhvat, koji obuhvata i Bosnu i Hrvatsku i definisanje Herceg-Bosne i progon Srba iz Hrvatske. U haškoj dokumentaciji je to očigledno, jer je on za sobom ostavio sve snimljeno i zabeleženo. A za Miloševića se ne može vezati ideja o velikoj Srbiji. I haški tužilac Džefri Najs je u sudnici, pred živim Miloševićem, povukao optužnicu za veliku Srbiju.
- Ponudili su mi da svedočim protiv Slobodana Miloševića i da onda „nestanem“, da se moja porodica i ja sklonimo u neku zemlju po izboru, da dobijem novi identitet... Očekivali su da ću to da prihvatim, a ja to nisam ni uzimao u razmatranje. Smatrao sam da nemam pravo da se sklonim. A pretnja, ako ne prihvatim, bila je - doživotna robija. Međutim, mislio sam da je ta alternativa gora doživotna robija.
Kako su izgledali vaši haški susreti i razgovori s Miloševićem?
- Mi smo bili dugo bliski i ranije, znali smo se još dok je on radio u banci. On me je u Hagu stavio na spisak svojih svedoka, a pošto se sam branio, to smo koristili da se srećemo češće, radi konsultacija. Bio je potpuno posvećen odbrani i svom nastupu u sudnici. Osim o tome, razgovarali smo i o zdravlju, porodici... Poslednji put smo se videli prilikom mog puštanja na privremenu slobodu, kad mi je rekao da me u to vreme neće pozivati za svedoka. Kazao je: „Videćemo se posle.“ Nažalost, on je umro u međuvremenu..
S vremena na vreme se aktuelizuje pitanje njegove smrti u Hagu... Je li on ubijen, kako to neki tvrde?
- Objavljena je knjiga dr Vukašina Andrića, koji je bio njegov lekar, i sada je poznat ceo Miloševićev zdravstveni dosije. Tu ima veoma dramatičnih upozorenja da je Miloševićevo zdravlje bilo ugroženo neadekvatnim lečenjem. Sud ga je pritiskao da se odrekne da se sam brani i taj pritisak se odrazio i na odlaganje njegovog lečenja, što nije smelo da se desi.
Oštra je polemika i o predlogu za podizanje spomenika Miloševiću u Beogradu.
- Da li će se podići spomenik je uvek političko pitanje, a ja lično mislim da on to zaslužuje. Milošević je veliki državnik iz teškog vremena, ostavio je trag u istoriji koji različiti ljudi vide na različite načine, ogromna je njegova državnička uloga u odbrani interesa srpskog naroda...
Presuda Ratku Mladiću, odnosno fusnota iz tog dokumenta, pokazala je da Milošević nije bio član udruženog zločinačkog poduhvata u BiH. Kako to vidite?
- Ta fusnota prvo razbija krajnje pojednostavljeno tumačenje da se cela jugoslovenska drama objašnjava Miloševićem. Zatim, ta fusnota pokazuje da je borba i potreba za državnošću i slobodom srpskog naroda u Bosni autentično njihova. Drama i zločini koji su se tu desili su odvojeni od onoga što je bila uloga Srbije. A uloga Srbije je bila samo da im pomogne u borbi za slobodu.
Hrvatski predsednik Franjo Tuđman, međutim, jeste bio kreator zločinačkog poduhvata u Bosni?
- Tuđman je imao jedan jedinstveni poduhvat, koji obuhvata i Bosnu i Hrvatsku i definisanje Herceg-Bosne i progon Srba iz Hrvatske. U haškoj dokumentaciji je to očigledno, jer je on za sobom ostavio sve snimljeno i zabeleženo. A za Miloševića se ne može vezati ideja o velikoj Srbiji. I haški tužilac Džefri Najs je u sudnici, pred živim Miloševićem, povukao optužnicu za veliku Srbiju.
Da li vas je iznenadila doživotna robija za Mladića?
- Nije me, nažalost, iznenadila, jer su neke prethodne presude presudile sve elemente koji su se našli i u Mladićevoj presudi. Ne znam dovoljno srebreničku dramu, te ne mogu da sudim o tome. Međutim, u presudi se ne vidi direktna Mladićeva odgovornost. Srebrenica je veliki zločin, ali i u tim prethodnim presudama piše da su taj zločin izvršili delovi vojske i delovi MUP. Dakle, ni vojska kao celina, ni MUP kao celina, pogotovo ne Republika Srpska i srpski narod. Zato u oceni Srebrenice ne treba da budemo gori Hag od Haga. Dovoljan je jedan Hag.
Zašto Srbija nikako ne može da reši pitanje Kosova? Vi ste i devedesetih to pokušavali...
- Devedesetih smo imali jednu dramatično nepovoljnu međunarodnu situaciju za nas - nemamo Rusiju na političkoj sceni. Odnosno, još gore, imamo Rusiju koja glasa ili se uzdržava za sve ono nepovoljno - od sankcija do Haškog tribunala. Danas se ta pozicija razlikuje za celog jednog Putina i za novu poziciju Rusije. Milošević je 1998, posle naše antiterorističke operacije, otišao kod Jeljcina za podršku da možemo da kažemo da je uspostavljen mir, koji želimo da se međunarodno potvrdi. Od njega je pak dobio zahtev da prihvati Misiju OEBS i Vokera. Ova Rusija je sada drugačija.
A šta sad s Kosovom?
- Ovde je sada ključno pitanje vojne neutralnosti, pa tek onda druga pitanja poput suvereniteta, svetinja... Put ka EU treba usmeriti ka modelu onih zemalja koje su deo Unije, a vojno su neutralne. To je ključno kako bi prestala borba za vojnu dominaciju nad Srbijom. Onda se kosovskom pitanju pristupa kao pitanju stabilnosti na Balkanu, a ne kao oružju koje velike sile koriste za ostvarivanje svoje dominacije. Očigledno je da nas Zapad putem Kosova pritiska..
- Nije me, nažalost, iznenadila, jer su neke prethodne presude presudile sve elemente koji su se našli i u Mladićevoj presudi. Ne znam dovoljno srebreničku dramu, te ne mogu da sudim o tome. Međutim, u presudi se ne vidi direktna Mladićeva odgovornost. Srebrenica je veliki zločin, ali i u tim prethodnim presudama piše da su taj zločin izvršili delovi vojske i delovi MUP. Dakle, ni vojska kao celina, ni MUP kao celina, pogotovo ne Republika Srpska i srpski narod. Zato u oceni Srebrenice ne treba da budemo gori Hag od Haga. Dovoljan je jedan Hag.
Zašto Srbija nikako ne može da reši pitanje Kosova? Vi ste i devedesetih to pokušavali...
- Devedesetih smo imali jednu dramatično nepovoljnu međunarodnu situaciju za nas - nemamo Rusiju na političkoj sceni. Odnosno, još gore, imamo Rusiju koja glasa ili se uzdržava za sve ono nepovoljno - od sankcija do Haškog tribunala. Danas se ta pozicija razlikuje za celog jednog Putina i za novu poziciju Rusije. Milošević je 1998, posle naše antiterorističke operacije, otišao kod Jeljcina za podršku da možemo da kažemo da je uspostavljen mir, koji želimo da se međunarodno potvrdi. Od njega je pak dobio zahtev da prihvati Misiju OEBS i Vokera. Ova Rusija je sada drugačija.
A šta sad s Kosovom?
- Ovde je sada ključno pitanje vojne neutralnosti, pa tek onda druga pitanja poput suvereniteta, svetinja... Put ka EU treba usmeriti ka modelu onih zemalja koje su deo Unije, a vojno su neutralne. To je ključno kako bi prestala borba za vojnu dominaciju nad Srbijom. Onda se kosovskom pitanju pristupa kao pitanju stabilnosti na Balkanu, a ne kao oružju koje velike sile koriste za ostvarivanje svoje dominacije. Očigledno je da nas Zapad putem Kosova pritiska..
Ali čekajte, Milošević je nudio predsedniku SAD Klintonu da Srbija uđe u NATO, a da zauzvrat Kosovo dobije autonomiju, bez nezavisnosti?
- Krajem devedesetih smo bili svesni da je Amerika toliko pritisla pitanje Kosova, a da mi nemamo nikakvu odstupnicu, zaleđinu, saveznika... Ta ponuda je bila krajnji pokušaj da sačuvamo Kosovo u sastavu Srbije. Milan Milutinović je to preneo američkom diplomati Kristoferu Hilu, koji mu odgovara: „To sad nije tema.“
Vi ste 1999. učestvovali u pregovorima u Rambujeu kako bi se kosovska kriza rešila mirnim putem. Zašto je zapravo to propalo?
- Svaki pokušaj da se otvori neki dijalog sa albanskom stranom je slomljen novim pritiskom na vojno pitanje, vojno prisustvo... Na kraju smo dobili dokument koji je podrazumevao okupaciju cele Jugoslavije - da dolaze snage NATO, da njihovi vojnici nose oružje po svom nahođenju, da mogu da liše slobode koga oni hoće i da ga izvedu pred odgovarajućeg službenika. Klasična okupaciona ponuda za koju su znali da ćemo odbiti. A pošto smo odbili - evo bombardovanje. To su otvoreno govorili. Najtvrđi „savet“ nam je saopštila američka državna sekretarka Madlen Olbrajt, i to na srpskom jeziku. Rekla je da je jedini spas srpskog naroda da prihvati to iz Rambujea. To je bila direktna pretnja.
Po čemu pamtite Olbrajtovu?
- Bila je u Rambujeu tri dana, što je ogromno angažovanje za jednog državnog sekretara. Ona je smrknuta, žena ledenih očiju, govori brutalno....
- Krajem devedesetih smo bili svesni da je Amerika toliko pritisla pitanje Kosova, a da mi nemamo nikakvu odstupnicu, zaleđinu, saveznika... Ta ponuda je bila krajnji pokušaj da sačuvamo Kosovo u sastavu Srbije. Milan Milutinović je to preneo američkom diplomati Kristoferu Hilu, koji mu odgovara: „To sad nije tema.“
Vi ste 1999. učestvovali u pregovorima u Rambujeu kako bi se kosovska kriza rešila mirnim putem. Zašto je zapravo to propalo?
- Svaki pokušaj da se otvori neki dijalog sa albanskom stranom je slomljen novim pritiskom na vojno pitanje, vojno prisustvo... Na kraju smo dobili dokument koji je podrazumevao okupaciju cele Jugoslavije - da dolaze snage NATO, da njihovi vojnici nose oružje po svom nahođenju, da mogu da liše slobode koga oni hoće i da ga izvedu pred odgovarajućeg službenika. Klasična okupaciona ponuda za koju su znali da ćemo odbiti. A pošto smo odbili - evo bombardovanje. To su otvoreno govorili. Najtvrđi „savet“ nam je saopštila američka državna sekretarka Madlen Olbrajt, i to na srpskom jeziku. Rekla je da je jedini spas srpskog naroda da prihvati to iz Rambujea. To je bila direktna pretnja.
Po čemu pamtite Olbrajtovu?
- Bila je u Rambujeu tri dana, što je ogromno angažovanje za jednog državnog sekretara. Ona je smrknuta, žena ledenih očiju, govori brutalno....
---
Milošević znao šta ga čeka
SPASAO BULATOVIĆA HAGA
Milošević je krajem devedesetih znao da ga čeka Hag?
- Mi smo bili svesni da se moramo odupreti nekim stvarima. A kad se odupremo, onda nam preti Hag. On je bio potpuno svestan šta sledi. I Momir Bulatović je, kao predsednik savezne vlade, leta 1998. predlagao neko svoje angažovanje u vezi sa Kosovom. Milošević je rekao: „Momo, nemoj ti u to da se uključuješ, jer mi koji se bavimo Kosovom završićemo u Hagu, sa mnom na čelu.“ Eto, recimo, da ga je spasao Haga.
SPASAO BULATOVIĆA HAGA
Milošević je krajem devedesetih znao da ga čeka Hag?
- Mi smo bili svesni da se moramo odupreti nekim stvarima. A kad se odupremo, onda nam preti Hag. On je bio potpuno svestan šta sledi. I Momir Bulatović je, kao predsednik savezne vlade, leta 1998. predlagao neko svoje angažovanje u vezi sa Kosovom. Milošević je rekao: „Momo, nemoj ti u to da se uključuješ, jer mi koji se bavimo Kosovom završićemo u Hagu, sa mnom na čelu.“ Eto, recimo, da ga je spasao Haga.
---
O dejtonskoj Bosni i Hercegovini
BOLJE KOMPLIKOVANO FUNKCIONISANJE NEGO RAT
Sprovodili ste Dejtonski mirovni sporazum. Da li on funkcioniše u praksi?
- Bosni veliku štetu nanose oni koji olako pričaju o nekom mogućem „Dejtonu 2“. To su mnogo neozbiljne stvari. Ovo je ozbiljan međunarodni sporazum i treba ga čuvati. Svaka ideja o prepravci tog sporazuma je opasna. Dejtonska BiH funkcioniše. Funkcionisanje je komplikovano, ali to je mnogo lakše nego rat.
U Dejtonu se odlučivalo o Bosni, ali je izaslanik SAD Voren Kristofer želeo tada da s Miloševićem reši i pitanje Kosova?
- Amerikanci su mu, pre rasprave o Bosni, ponudili da se reši i Kosovo. On je pitao kako. Rekli su mu da iz zapadne Slavonije potpuno treba da se povučemo do kraja 1996, a do kraja 1997. s Kosova. Milošević je rekao da o tome nema razgovora, na šta su Amerikanci odgovorili da onda nema ni razgovora o Bosni. Milošević na to kaže: „Nek nema.“ I naredi da se delegacija spremi za povlačenje. Onda su Amerikanci rekli da će se ipak govoriti samo o Bosni.
BOLJE KOMPLIKOVANO FUNKCIONISANJE NEGO RAT
Sprovodili ste Dejtonski mirovni sporazum. Da li on funkcioniše u praksi?
- Bosni veliku štetu nanose oni koji olako pričaju o nekom mogućem „Dejtonu 2“. To su mnogo neozbiljne stvari. Ovo je ozbiljan međunarodni sporazum i treba ga čuvati. Svaka ideja o prepravci tog sporazuma je opasna. Dejtonska BiH funkcioniše. Funkcionisanje je komplikovano, ali to je mnogo lakše nego rat.
U Dejtonu se odlučivalo o Bosni, ali je izaslanik SAD Voren Kristofer želeo tada da s Miloševićem reši i pitanje Kosova?
- Amerikanci su mu, pre rasprave o Bosni, ponudili da se reši i Kosovo. On je pitao kako. Rekli su mu da iz zapadne Slavonije potpuno treba da se povučemo do kraja 1996, a do kraja 1997. s Kosova. Milošević je rekao da o tome nema razgovora, na šta su Amerikanci odgovorili da onda nema ni razgovora o Bosni. Milošević na to kaže: „Nek nema.“ I naredi da se delegacija spremi za povlačenje. Onda su Amerikanci rekli da će se ipak govoriti samo o Bosni.
\n