(italiano / srpskohrvatski)
IL CENTRO PER GLI STUDI STORICO–CULTURALI SUL SOCIALISMO
Intervista a Vladimir Kapuralin
Presidente del SRP (Partito Socialista Operaio di Croazia), per la trasmissione "Voce jugoslava", 13/10/2015
a cura di Ivan Pavicevac
a cura di Ivan Pavicevac
Premetto che già nel 2012 presso l’Università di Pola “Jure Dobrila” alcuni giovani storici hanno fondato il Centro Studi Storico Culturali sul Socialismo, esempio unico di questo genere in Croazia. Il Centro riunisce e mette in rete studiosi di diverse aree delle discipline sociali che condividono l’interesse per la ricerca sul periodo socialista e post socialista, nonché sulla ideologia, la teoria e la prassi socialista.
Tenendo conto che il concetto di socialismo e tutto quanto collegato ad esso in Jugoslavia dopo la secessione negli anni Novanta è stato stigmatizzato e letteralmente espulso dalla discussione pubblica, l’iniziativa dei giovani storici che hanno realizzato tale progetto si merita ogni lode.
Il Centro, dalla sua fondazione fino ad oggi, ha organizzato, a parte le normali attività relative alla professione, alcuni Forum con conferenze e dibattiti pubblici. Tra l'altro bisogna citare due conferenze dal titolo “Socijalizam na klupi” [Il socialismo sul banco, nel senso del banco scolastico]. La prima si è svolta nel dicembre del 2013, mentre la seconda si è tenuta dall'1 al 3 ottobre scorsi. Quest’anno il tema è stato "Socialismo: costruzione e smantellamento", per cui si sono volute collegare l’esperienza socialista e post socialista in Europa e in Jugoslavia. I dibattiti si sono svolti in 5 sessioni contemporaneamente [davvero vasto il programma!], per un totale di ben 136 interventi. Malgrado la Conferenza sia stata resa pubblica e libero sia stato l’ accesso, poca è stata la partecipazione di osservatori esterni agli ambienti scientifici.
Malgrado gli oratori abbiano voluto lasciare l’impressione di una impostazione obiettiva in ambito professionale, la interpretazione a volte è stata affetta dagli stereotipi post socialisti. Così ad esempio, per il periodo socialista viene usato il termine “regime”, mentre per il capitalismo “democrazia”. Analogamente, il socialismo non viene distinto dal comunismo. I tempi per porre domande o commentare erano molto stretti, mentre si è mirato a confutare le osservazioni esterne alla discussione accademica a discrezione degli storici.
In linea generale possiamo dire che alla Conferenza hanno partecipato oratori che del socialismo hanno letto, fatto ricerche negli archivi e studiato, però a causa della loro relativamente giovane età, l’ hanno vissuto poco, mentre da noi è in vita ancora un grande numero di persone che lo hanno costruito, che hanno contribuito al socialismo, ottenendo risultati epocali. [L'oratore della Slovenia per esempio ha usato la frase "idemo dalje..." (andiamo avanti), termine usato dalle generazioni slovene negli anni 60: "In Serbia si torna sempre al Kosovo... a noi non interessa quello che è successo negli anni 90. Vogliamo andare avanti..."] Con il loro coinvolgimento, con le interazioni dei giovani studiosi, con una maggiore partecipazione studentesca, questi progetti sarebbero arricchiti... Perchè le statistiche sulla conoscenza della storia contemporanea, presso gli studenti delle Scuole superiori e gli universitari, sono disarmanti. Secondo il più recente sondaggio, tre quarti di costoro non ritiene che lo Stato Indipendente Croato (1941 – 1945) fosse fascista; il 73 per cento non sa chi è il premier attuale tra quattro nomi proposti, l’ 81 % non sa la quale coalizione è al Governo...
Nota: Tra parentesi quadre [] sono riportati i commenti estemporanei inseriti nel corso della trasmissione radiofonica.
--- originalni tekst:
CENTAR ZA KULTUROLOŠKA I POVJESNA ISTRAŽIVANJA SOCIJALIZMA
Uvodno smatram potrebnim spomenut, da je 2012. godine pri pulskom sveučilištu Juraj Dobrila, grupa mladih povjesničara osnovala Centar za kulturološka i povijesna istraživanja socijalizma, jedini takve vrste u Hrvatskoj. Centar okuplja i umrežava znanstvenike različitih područja društvenih znanosti koji dijele zanimanje za istraživanje razdoblja socijalizma i post socijalizma te socijalističke ideologije, teorije i prakse.
Uzevši u obzir da je sam pojam socijalizma i svega što je u vezi sa njime na jugoslavenskom prostoru nakon secesije 90-ih stigmatizirano i doslovce protjerano iz javnog diskursa, inicijativa mladih povjesničara koji su realizirali projekt vrijedna je svake pohvale.
Centar je od svog osnivanja do danas osim redovitih djelatnosti u koje predviđa struka održao nekoliko tribina, predavanja i javnih nastupa. Između ostalog valja istaknuti dva znanstvena skupa radnog naziva „Socijalizam na klupi“. Prvi je održan decembra 2013. godine, a drugi od 1. do 3. Oktobra ove godine sa temom Socijalizam: izgradnja i razgradnja, čime se želilo povezati socijalistička i post socijalistička iskustva u Evropi i Jugoslaviji. Nastupi su održani u pet sekcija istovremeno, a ukupno je podneseno 136 izlaganja. Iako je skup bio javno objavljen i bio je slobodan pristup, primijećen je tek mali broj promatrača izvan znanstvenih krugova.
Iako su izlagači nastojali ostavit utisak objektivnog nastupa u okvirima struke, sama interpretacija je ponekad koristila post socijalističke stereotipe. Tako na primjer za socijalističko razdoblje se pretežno koristio termin „režim“, a za kapitalističko „demokracija“. Također ne razdvaja se pojam socijalizma i komunizma. Vremena za postavljanje pitanja, ili komentar bilo je malo, a primjedbe izvan akademske zajednice nastojalo se opovrgnut povijesnom diskrecijom.
Generalno gledano, na skupu su nastupili ljudi koji o socijalizmu čitali, istraživali arhive i učili, ali su ga s obzirom na svoju dob relativno malo živjeli, a kod nas živi još znatan broj ljudi koji su socijalizam izgrađivali i u njemu postigli epohalne rezultate. Njihovo uključivanje i interakcija sa mladom garniturom znanstvenika, uz veće prisustvo školske i studentske populacije, ovakve bi projekte obogatilo. Jer su podaci o poznavanju srednjoškolske generacije novije povijesti porazni. Prema najnovijoj anketi ¾ maturanta ne smatra da je NDH bila fašistička, 73% nezna ko je premjer, uz četiri ponuđena imena, 81% nezna koja je koalicija na vlasti.
Uvodno smatram potrebnim spomenut, da je 2012. godine pri pulskom sveučilištu Juraj Dobrila, grupa mladih povjesničara osnovala Centar za kulturološka i povijesna istraživanja socijalizma, jedini takve vrste u Hrvatskoj. Centar okuplja i umrežava znanstvenike različitih područja društvenih znanosti koji dijele zanimanje za istraživanje razdoblja socijalizma i post socijalizma te socijalističke ideologije, teorije i prakse.
Uzevši u obzir da je sam pojam socijalizma i svega što je u vezi sa njime na jugoslavenskom prostoru nakon secesije 90-ih stigmatizirano i doslovce protjerano iz javnog diskursa, inicijativa mladih povjesničara koji su realizirali projekt vrijedna je svake pohvale.
Centar je od svog osnivanja do danas osim redovitih djelatnosti u koje predviđa struka održao nekoliko tribina, predavanja i javnih nastupa. Između ostalog valja istaknuti dva znanstvena skupa radnog naziva „Socijalizam na klupi“. Prvi je održan decembra 2013. godine, a drugi od 1. do 3. Oktobra ove godine sa temom Socijalizam: izgradnja i razgradnja, čime se želilo povezati socijalistička i post socijalistička iskustva u Evropi i Jugoslaviji. Nastupi su održani u pet sekcija istovremeno, a ukupno je podneseno 136 izlaganja. Iako je skup bio javno objavljen i bio je slobodan pristup, primijećen je tek mali broj promatrača izvan znanstvenih krugova.
Iako su izlagači nastojali ostavit utisak objektivnog nastupa u okvirima struke, sama interpretacija je ponekad koristila post socijalističke stereotipe. Tako na primjer za socijalističko razdoblje se pretežno koristio termin „režim“, a za kapitalističko „demokracija“. Također ne razdvaja se pojam socijalizma i komunizma. Vremena za postavljanje pitanja, ili komentar bilo je malo, a primjedbe izvan akademske zajednice nastojalo se opovrgnut povijesnom diskrecijom.
Generalno gledano, na skupu su nastupili ljudi koji o socijalizmu čitali, istraživali arhive i učili, ali su ga s obzirom na svoju dob relativno malo živjeli, a kod nas živi još znatan broj ljudi koji su socijalizam izgrađivali i u njemu postigli epohalne rezultate. Njihovo uključivanje i interakcija sa mladom garniturom znanstvenika, uz veće prisustvo školske i studentske populacije, ovakve bi projekte obogatilo. Jer su podaci o poznavanju srednjoškolske generacije novije povijesti porazni. Prema najnovijoj anketi ¾ maturanta ne smatra da je NDH bila fašistička, 73% nezna ko je premjer, uz četiri ponuđena imena, 81% nezna koja je koalicija na vlasti.