U CENTRU GORICE OSVANULE JUGOSLAVENSKE ZASTAVE

U subotu 29. marta, na zgradi u ulici Corso Giuseppe Verdi, centru Gorice, osvanulo je pet prekrasnih jugoslavenskih zastava.

Događaj je već po samoj svojoj osebujnosti izazvao pažnju i polemike. Vijest su prvi prenijeli Radio Capodistria i tršćanski Il Piccolo. Ne pokušavajući ustanoviti razloge, događaj su proglasili provokacijom nepoznatih izvođača. Takvo tumačenje su prihvatili i državni mediji u Italiji i Sloveniji, a gradske vlasti Gorice su događaj osudile.

Kako novinari nisu pokazali previše želje da utvrde bit, pobrinuli su se sami izvođači, koji su uputili izjavu u kojoj su obrazložili događaj.

U zgradi je tri godine gostovala kulturna udruga Agora, koja je tamo organizirala izložbe i ostala događanja iz svog repertoara. S obzirom da bez lokalne potpore više nije bila u stanju održavati prostor, odlučili su se za drugu lokaciju. Tog dana održana je završna izložba s instaliranjem jugoslavenskih zastava na prozore. Osim što je to završni čin trogodišnjeg djelovanja Agore u toj zgradi, on je i točka na „i“ u vrlo dinamičnom toku događanja u Gorici u protekla dva mjeseca.

Gorica i Nova Gorica proglašene su Evropskim gradom kulture 2025. godine. 1924. godine, Gorica dodjeljuje Duceu Benitu Mussoliniju titulu počasnog građanina. Članovi gradskog vijeća lijeve provenijencije, Talijani i Slovenci traže da se naslov ukine, ali bivaju nadglasani i njihov prijedlog ne prolazi. Nakon toga, 1. februara, nekoliko stotina Talijana i Slovenaca s obje strane granice, u organizaciji Međunarodne mreže antifašista (MMA), na trgu ispred općinske zgrade demonstrira pod sloganom na oba jezika „Mussolini nije moj sugrađanin“ i „Gorica je glavni grad sramote“. Nedugo nakon toga, titulu počasnog građanina Mussoliniju ukida i grad Salo, gdje je 1943. godine bila osnovana marionetska Talijanska Socijalna Republika, nakon što su njemački komandosi pod komandom Otta Skorzenyja oslobodili Benita Mussolinija iz zarobljeništva.

Osim što gradske vlasti Gorice nisu povukle titulu počasnog građanina Mussoliniju, one su upriličile odavanje počasti i prijem za veterane, odnosno sljedbenike zloglasne vojne grupacije Decima MAS. Decima MAS (Decima flotiglia mezzi d’ assalto Xa MAS), u prijevodu: „Deseta jurišna flota lakih brzih plovila talijanskih marinaca“ koja je nakon kapitulacije Italije, 8. septembra 1943. godine, nastavila s vojnim djelovanjem u Italiji protiv saveznika, a u Istri, Slovenskom Primorju, Kvarneru i otocima protiv partizanskih jedinica sve do kraja rata.

Spomenuti događaji u Gorici u kratkom vremenskom intervalu oslikavaju svu hipokriziju zapadne liberalne demokracije koja podržava dijametralno izokrenute vrijednosti – odriče se pozitivnog naslijeđa i povinuje se pred nasrtajem novog vala fašizma. Zastava s crvenom zvijezdom ne može biti i nije simbol zločina, već je ona zajedno s insignijama ostalih savezničkih država simbol pobjede, slobode i časti.

Instalacija jugoslavenskih zastava u Gorici u sebi sadrži i dimenziju vremeplova. Naime, članovi Agore nisu jugoslavenske zastave donijeli od nekud izvana. Kad su pred tri godine dobili prostorije na korištenje, zastave su bile tamo. Našli su ih na skrovitom mjestu, uz još neke predmete, gdje su se nalazile 80 godina. Kao što je poznato, Trst i Goricu s okolicom oslobodile su jedinice Četvrte jugoslavenske armije i izvjesno je da su te zastave na toj istoj zgradi i istim prozorima bile izvješene prilikom proslave oslobođenja maja 1945. godine.

Prije napuštanja prostorija i ustupanja zastava muzeju, društvo Agora je osmislilo spomenuti prikaz. Bila je to vješto odabrana i hrabra odluka. Osim povijesne simbolike, repliciran je povijesni događaj i korišten je autentičan povijesni materijal. Ovime je kulturno društvo Agora, htijući ili ne, sebe ugradilo u povijest.

1. IV. 2025.

Vladimir Kapuralin

»Jugoslovanske zastave legitimni simbol spomina na borce IX. korpusa«

Odziv Mednarodne Mreže antifašistov na nedavno polemiko glede zastav, ki so bile izobešene v Gorici

»Jugoslovanske zastave, ki so se kot sestavni del umetniškega prikaza pojavile ob skorajšnji 80. obletnici osvoboditve Gorice, predstavljajo legitimni simbol spomina na borce IX. korpusa, ki so mesto osvobodili izpod nacifašistične okupacije,« meni Mednarodna Mreža antifašistov (MMA) v zvezi z nedavno polemiko o jugoslovanskih zastavah, izobešenih na Verdijevem Korzu v Gorici.

»Zaskrbljujoče je opazovati selektivni zgodovinski revizionizem, ki se kaže v dvojnih merilih pri obravnavi zgodovinskih simbolov,« ugotavljajo. »Medtem ko se polemizira o prisotnosti jugoslovanskih zastav, ki predstavljajo simbol osvoboditve, se hkrati nekritično sprejemajo simboli enot, kot je Deseta MAS – dokazane kolaboracionistične formacije, ki je sodelovala z nacistično Nemčijo. Zgodovinsko je nedvoumno dokumentirano, da so te enote septembra 1943 aktivno sodelovale pri priključitvi primorskega ozemlja Tretjemu rajhu in pri izvajanju racij, katerih posledica je bila, med drugim, deportacija večine goriške judovske skupnosti v nacistična koncentracijska taborišča. Statistični podatki pričajo o tragičnih posledicah, saj jih je od 201 članov judovske skupnosti, ki so živeli v Gorici pred uveljavitvijo rasnih zakonov, ob koncu vojne ostalo le 12,« so zapisali.

V tiskovnem sporočilu opozarjajo tudi, da so zgodovinska dejstva glede osvoboditve Gorice jasna in temeljijo na primarnih virih ter da so v narodnoosvobodilnem boju sodelovali tako slovenski kot italijanski antifašisti, kar med drugim predstavlja temelj sodobne evropske identitete in njenih vrednot.

»Jugoslovanska zastava z rdečo zvezdo je mednarodno priznan simbol protifašističnega odpora in je del kolektivnega spomina na osvoboditev Evrope,« so zapisali, »razstava zastav, ki so bile najdene v nekdanji stavbi Občine Gorica in so zgodovinsko dokumentiran del goriške preteklosti, predstavlja legitimno obliko ohranjanja kolektivnega spomina.«

»Pristno sožitje med narodi, ki bi se moralo utelešati v Evropski prestolnici kulture GO!2025, lahko temelji izključno na poštenem soočenju z zgodovino, ob zavračanju vsakršne relativizacije ali, še huje, poveličevanja totalitarnih režimov in njihovih sodelavcev. V tem kontekstu je globoko protislovna odločitev goriške občinske uprave, ki je novembra 2024 potrdila častno meščanstvo Benitu Mussoliniju, podeljeno pred stotimi leti,« zaključuje MMA.

Il giorno 31 mar 2025, alle ore 12:25, Coord. Naz. per la Jugoslavia ha scritto su JUGOINFO:

 

[slovenščina / hrvatskosrpski / italiano]

 

Allarme a Gorizia per cinque bandiere jugoslave

 

1) Bandiere jugoslave sulle finestre in corso Verdi: la provocazione a Gorizia / Jugoslovanske zastave na oknih v ulici Corso Verdi: provokacija v Gorici

2) Lettera aperta della associazione agorè al Piccolo e ai goriziani / Odprto pismo Agorè časopisu Piccolo in Goričanom

3) Lettera di Vittorio Ducoli a "Il Piccolo"

4) U talijanskoj Goriziji osvanula zastava Jugoslavije: Gradska uprava oštro osudila događaj (Glas Istre)